FAQ

1. Gay, Lesbian leh Bisexual nihna hi tihdam theih a ni em?

            Homosexual etc. te tihdam duhna rilru kan neih chhan hi kan tih dam duha ten natna an nei a kan ngaih vang a ni a, Lesbians, gays leh bi ho te hi tamtak chuan natna chikhat anga tihdam theih angah kan ngai a, a tihdamna kan ngaihtuahpui a, rilru sual pu atthlak taka thiltih ching ho phei chuan pawngsual ila an reh mai ang te an ti a, pawngsual hial pawh an awm bawk a, ka hriat pakhat pawh a tleirawl chhuahin butch a ni tih a inhria a, a thiannu chuan a ruk thei ang berin a patea (Doctor) chu lo rawnin, pawngsual ila an dam mai alo ti a, chu chu adamna tur a nih ringin mipa amah lo star ru tu chu sex a hmanpui ta a, mahse engmah danglamna a awmlo mai nilovin a sex hmanpui pa kha a tenin a haw em em a, rala a hmuh ringawt pawn a thin a phu nasa thei hle a ni. Straight ho in an anpui kawp an ten tlukin a ten tlat mai a ni. Chu chuan tihdam theih a nih lohzia chu a ti chiang hle a ni.

            USA a  Exodus International anti-gay ho pawn tihdam tumin \an an la a, an hlawhtlin loh mai bakah an organization pawh tih tawp a ni bawk a ni. Bisexual, gays leh lesbian an nihna hi straight nihna ang thova tihdam chi thil a ni lo va, natna pawh a ni hek lo. An pian dan leh Pathian siam dan tho a nih avangin tihdam sak tumtu nih hi a atthlak hle a ni. Chetsualna avanga lesbian \henkhat fa nei ho pawh an orientation lesbian nihna a bovin a reh chuang lo a ni. Straight ho ang thova an nihna a ni ve a ni. Tamtak chuan inchei dan avang emaw kan ti \hin a, mahse thawmhnaw incheina avanga inla gay leh inla lesbian an ni lo va, chhunglama an nihna dik tak zawk anih avangin an tilang chhuak mai a ni. A dawih deuh \henkhat phei chuan tilang chhuak ngam silovin a rukin hrehawm tam tak tuarin hun an hmang mek a ni.

Tomboy tamtak lesbian nilo an awm angin, mipa aw nem na zawng gay an ni vek kher lo bawk a ni. In chei danah leh chetzia ah a ni lo va, chhunglam nihna zawk a ni. Bisexual an ni emaw, homosexual an ni emaw, asexual an ni emaw an nihna anga nuntheihna right an nei a, keini lo buaipui vak leh natna chikhat anga lo tihdam sak tum ve ngawt tur a ni lo. Mi tin hian right kan nei vek a, midang nun khawih buai zawnga nun hi mihring pakhat in right a neih bawhchhiat sak kan ni. Bisexual, gays leh lesbians te hi tihdam theih an nilo mai nilovin tihdam ngai ho anga natna leh in tih veina a ni lo. Pathian siam dan ve tho an ni.

            2. Tomboy / Lesbian / Sissy danglamna te?

             Tomboy awmzia chu hmeichhia, mipa thawmhnaw ngaina, chetzia ah pawh nu lem lo, mipa lam thil, sport vel te pawh ngaina te hi an ni. An mizia a nu lem lo a ni. Lesbian erawh hmeichhia mahni anpui ngaizawngte hi an ni. Tomboy an nih avangin an lesbian kher lo va, hmeichhe awm nu na zawng lesbian an ni chuang lo. Sissy ve thung chu mipa awm nem te hi an ni a, pa theng thung lem lo te hi an ni. An sissy avangin gay an ni kher chuang lo a ni.

            3. Eng hian nge lesbian/ gay din hmuna awm tir le?

            He zawhna hi chhan har tak a ni a, tuman a chhanna fumfe an pe thei lo a ni. |henkhatin mawlmang takin lesbian an nih chhan chu an bialpa ten an rinawm loh san emaw, an pa ten an rilru an tihnat avanga lesbian a inlet angah an ngai a. Chutiang bawkin mipa pawh nise an bialnu ten an rinawm loh sana, chhungkaw nu ber a\anga experience \halo tak an hma chhawn avanga gay a in let angah an ngai thin bawk. Chutiang anga in leh (let) theih ni ang ta se khawvel ah hian an tam ngawt ang le. Thil engkim chhanna hi kan Bible ah hian a awm famkim ti ila kan tisual lem lo a nga, gay leh lesbian an nih chhan hi nu leh pa vang leh ngaihzawngte vang nilovin, nu pum chhung a\ang renga an rawn pianpui, straight ho ang thova an pianpui nihna a nih zia Isuan Mathaia. 19:12 ah a lo sawi nghe nghe a ni. Isua ngei pawn a lo pawm thlap leh nu pumchhung a\anga born gay/ lesbian/ trans hrim hrima piang an nih thu a lo sawi a, kei nin la awih lo cheuvin; ‘a ni lo,’ kan la ti dawn em ni?  Engtin nge straight i lo nih tiin zawhna siam ta ila, Pathian min siam dan kan ti ve tho ang. Chutiang bawkin gay, lesbian/ trans ho pawh hi Pathian siam dan ve tho an ni a, danglam bikna a awm lo a ni.

            4. Gay/Les nihna hi natural a ni em?

            Mi tam tak kà atanga kan hriat leh kan ngaih danah chuan gay nihna hi a natural lo, natna chikhat emaw, mahnia in siam chawpna angah kan ngai a, kan hmu sual em em a, Pathian pawhin pawm lo turah kan ngai bur bawk \hin a. Mahse kan Bible ngei hian gay chungchang hi chiang tak mai in a lo sawi a. Mizo society in a Biak In ah pawh kan sawi lan ngai lem loh Bible chang pakhat ah hian gay chungchang hi a lo ziak reng a, chu chu en dawn ila.

            Matthew 19:12 ah chuan tihian a in ziak a, “Mi tilreh (eunuch), an nu pum chhung ata chutianga piang rengte an awm a; mi tilreh, mihring kuta rehte an awm bawk a; mi tilreh, van ram avanga tilreha insiam chawpte an awm bawk a. Tupawh a pawm thei apiangin pawm rawh se,” a ti a. Kan Bible chang tarlan ah khian eunuch chi thum kan hmu a, Mizo chuan mi tilreh a ti ringawt a, a famkim chiah lo a, a chhan chu til reh chawp ni miah lo pawh a awm vang a ni. English version KJV lamah chuan mi tilreh nu pumchhung a\ang renga piangte hi “Born Eunuch”  tiin a hmanga. Chu mi te  chu hmanlai a\ang tawhin Bible lama mi thiam ten  “Lesbian, gay, trans leh asexual”  te hi an ni an lo ti a ni. Chu chu hmanlai a\ang tawha an lo hrilhfiah dan a ni. Mizo chuan tilreh kan ti tawp zela, lalnu emaw, lalpa emaw vengtu til an rehsak ho angah chiah kan ngai \hin a. Isua sawi Eunuch pathumte khi sawizau ila. Tichuan gay nihna hi natural a ni nge nilo kan lo hre ve mai dawn a ni.

A hmasain khawvela gay population hi 5% chauh a ni a, minority an ni. Isua pawh hian gay population tlem hle mahse a hlamchhiah duh bik hauh loh zia a lang chianga, a chunga Ama tarlante khi sawi ila.

            1. Mi tilreh, mihring kuta rehte.: Hengte hi lalnu emaw lal veng tura tilreh te an ni a, mihring in reh chawp te an ni. A \hen chu an pu ten chithlah theilo tura an rehsak te an ni bawk a ni (heterosexual te an ni).

            2. Mi tilreh, van ram avanga tilreha insiam chawpte: Hengte hi chu vanram thil thu avanga in dah fihlim duhna hrim hrima duh thlanna avanga tilreha in siam chawp te an ni. Van ram thilthu avanga sex hmang lo tura nun in hlante an ni (Heterosexual an ni).

            3. Nu pum chhung a\anga mi tilreh ni a piang te: Heng te ve thung chu in siam chawp vang leh in hlan duh vang ni lova nu pum chhung a\anga  gay dinhmuna piang an ni. Duh thlanna  ni lovin  Straight te ang bawka nu pum chhung a\anga gay hrim hrima piangte an ni.

            Isuan born gay an awm chungchang thu a sawi a\ang tawh hian gay nihna hi a natural a, natna chi khat emaw unnatural a ni lo tih a chiang hle a ni.  Heterosexual (Straight) nihna chauh hi natural bik a nih loh zia kan hre thei bawk a ni.

            5. Eng vangin nge an orientation an pholan ve lohvang?

            Tam tak chuan “Homosexual ho avangin engmah buaina ka nei lo, an nihna an pholang te a nih loh chuan” an ti \hin a. Chu mi awmzia chu homosexual ho hian an partners chungchang emaw an nihna pholang ve tur an ni lo, straight ho anga mahni ngaihzawngte sawi ve vak vak tur an ni lo, tihna a ni. Heterosexual (straight) hovin an ngaihzawng te chanchin an sawiin pangai ang takah kan ngai a, homosexual ten an ngaihzawng chanchin an sawi ve leh kan ngai thei lova, ten ang deuhvin kan ner kual a. Anni pawn opposite sex hi an ti thei ve bik lo a ni. Engvangin nge homo an nih avanga an ngaihzawngte chanchin chu an sawi lan thian ve loh na tur awm? An sawi chhuah thian loh na tur a awm lo va, an duh chuan zalen takin an sawi thei bawk a ni. An sawi chhuah leh chhuah loh chu keini thuneihna a ni lo va, an mahni thuneihna zawk a ni. Tuman kan chungah kan orientation avangin thuneihna an nei tur a ni lo va kan nei tur a ni bawk hek lo.

6. So, what are they look like?

            Tam tak hi chuan lesbian leh gay hi chu danglam bik tur riau va ngaihna kan nei a. Lesbian, gay leh bi ho hi hetia en mai hian an hriat hran theih loh a ni. An awm dan leh an chet dan a\ang pawhin an hriat hran theih lohva, straight ho kan hre hrang bik lo ang tho hi a ni. Mihring reng reng hi kan pawn lam lan dan a\angin kan in judge thei lo tihna a nih chu. |henkhat mipa aw nem deuh te pawh hi gay an ni chuang miah lo va, hmeichhe pa deuh ho te pawh hi lesbian an ni kher lo bawk a ni. Hmeichhe pangai nu deuhva awm ho pawh lesbian an awm tho angin; mipa pa deuh ah pawh gay an awm thova, bisexual an awm tho bawk a ni. Chuvang chuan gay, lesbian leh bi ho hi an lan dan a\angin an hriat hran theih bik loh a ni. Straight ho ang thova duh dan, duh loh dan, weakness, strength nei ve tho an ni.

            7. Engtin nge bi, lesbian, gay kan ni tih kan in hriat ang?

            Atlangpuiin teenage kan nih lai, ngaihzawng kan hriat \an tirh a\ang hian kan sexual orientation hi a hriat theih mai thin a. Entirnan, mipa kan ni a, mahni same sex mipa ve tho duh tlatna te kan nei a, opposite sex reng reng hian min hip lo va, same sex chauhvin min hip a\ang tawh hian mipa kan nih chuan gay kan ni tih kan in hre thei nghal mai a ni. Chutiang bawkin lesbian pawh ni se, mahni hmeichhe pui duh na chauh kan nei a, mahni same sex chauh in min hip hian lesbian kan ni tih kan in hre thei a ni. Chutiang bawkin hmeichhia leh mipa kan duh ve ve a, kan ngaizawng thei ve ve a nih chuan bisexual kan ni tih kan in hre thei nghal bawk a ni.

Tam tak chu orientation hrang hrang kan awm tih kan hriat loh avang hian kan buai phah a, “Engvanga mahni anpui chauh duh ngawt nge ka nih le? Society lah in min pawm si lo va, sual lian takah an ngai bawk si a, ka va in hrethiam lo em!” ti a chhunglama buairukna nei a in thah hial duh pawh an awm bawk a ni. Buai tur a ni lova, ngaihzawng kan hriat tirh a\anga kan duh zawng, min hip tute a zirin kan orientation chu kan hre thei anga, mahni nihna diktak kha hriata in pawm mai tur a ni. Awle, a chunga kan sawi tawh zawng zawngte a\angin tam tak hriat fiah i neih ngei ka beisei a, ka ring bawk a, gay, lesbian, bi etc nih avang hian an piang sual a ni lo va, straight kan nih avanga piangsual pawh kan ni hek lo. Pathianin min siam dan \heuh a ni a, lungawi taka pawm mai tur kan ni.

            8. Gay, Les, Bi duh loh lan tir nan, Pathianin mipa ah leh hmeichhia-ah chauh a lawm min siam kan tih \hin hi.

            Pathianin mipa leh hmeichhia chauh a lawm a siam tiin Genesis 1:27 “Mipa ah leh hmeichhiaah” tih hi kan chang chawi a.  Ni e, a dik lutuk a lawm, Pathian hian mipa leh hmeichhia chauh a ni a siam. A chunga kan sawi tawh zawng zawng pawh khi mipa leh hmeichhia veka piang an ni a, tumah mipa leh hmeichhia an ni lo kan ti lo. Mipa leh hmeichhia nihnain nu pumchhung a\angin an lo piang chhuaka, mahse chung mihring mipa leh hmeichhia te sexual orientation chu chi hrang hrang a awm tihna zawk a ni.

            Biological sex (female & male) leh kan sexual orientation hi kan pawlh tur a ni lo. Kan orientation hi kan duh thlanna avanga nei leh chang kan ni lo va, min siamtu Pathian siam dan leh Ama ruat anga siam kan ni zawk a ni. In hmusit leh in tuithlar bik tur kan awm lo va, kan za hian danglamna nei \heuhva siam vek kan ni. Gay hi mipa a ni lo nilovin mahni anpui hip chi mipa tihna mai zawk a ni. ‘Gay hi hmeichhia a ni,’ tuman an ti ngai lo. Chu mi avang chuan gay leh les sawi apianga Pathianin mipa leh hmeichhiaah a lawm min siam, tih bur mai kha awmzia a awm lo vin, biological sex leh sexual orientation a hriat thiam loh thlak zawk a ni. Kristaah chuan pumkhat niin peng hrang hrang kan ni vek bawk a. Pathian chuan in hmangaih dial diala awm turin min fuih zawk a nih kha. Kan sexual orientation a in an loh avanga in hmusit bik tur kan awm lo va, chutiang rilru pawh put loh tur a ni.